Anioł, Anioły, Reiki, Uzdrawianie, Egzorcyzmy, Zbigniew Ulatowski, Zbyszek Ulatowski, Barbara Mikołajuk, Basia Mikołajuk, Leszek Żądło, Leszek Zadlo, Moc Anioła, Artykuły, Ogłoszenia, Regresing

Dość powszechnie uważa się, że asertywność to przede wszystkim „umiejętność mówienia nie”. To częste nieporozumienie. Odmawianie bez równoczesnego szacunku i wrażliwości wobec osoby, której odmawiamy, bliższe jest raczej ignorancji (a nawet arogancji), niż prawdziwej asertywności, będącej w swojej istocie umiejętnością raczej szlachetną.

Asertywność to umiejętność wyrażania własnego zdania, uczuć, postaw w sposób otwarty, w granicach nienaruszających praw, ani psychicznego terytorium innych osób oraz własnego. Innymi słowy, to umiejętność zachowania się równocześnie z szacunkiem dla siebie i dla innych. To umiejętność zachowania się w sposób nieagresywny, niepowodujący cierpienia innych ani też własnego. Można powiedzieć, że osoba asertywna kieruje się dewizą: „Twoje prawa i potrzeby są równie ważne, jak moje. Jeśli dochodzi między nami do konfliktu – poznajmy swoje punkty widzenia, uszanujmy je tak samo, jak ich możliwą odmienność. Poszukajmy najlepszego dla nas obojga rozwiązania, być może czegoś ważnego się przy tym nauczymy. Jeśli uda nam się je znaleźć, to świetnie. Jeśli nie, to trudno, przynajmniej będziemy wiedzieć, że próbowaliśmy najlepiej, jak umieliśmy i postąpimy każdy w zgodzie ze sobą”

Asertywność jest umiejętnością nabytą – oznacza to, że nikt nie rodzi się z gruntu asertywny, a raczej w toku relacji z innymi lepiej lub gorzej rozwija tę umiejętność. Ludzie bardzo różnią się pod względem zdolności do bycia asertywnymi i nierzadko rozwijają się w kierunku nadmiernej uległości lub znacznej roszczeniowości wobec innych. Innymi słowy, mają ograniczony szacunek dla siebie (uległość) lub do innych (roszczeniowość). Niewątpliwie osoby, które potrafią być asertywne, są bardziej zadowolone z siebie, z relacji z innymi ludźmi i ogólnie cieszą się lepszym zdrowiem psychicznym. W dużej mierze jest tak dlatego, że potrafią zadbać o to, co dla nich ważne, nie narażając przy tym na szwank swojego otoczenia. Równocześnie często też są bardziej szanowane, cenione i lubiane przez otoczenie.

Osoba asertywna charakteryzuje się świadomością swoich uczuć, potrzeb, opinii oraz umiejętnością ich wyrażania i komunikowania, przy jednoczesnym uwzględnieniu granic, uczuć i potrzeb drugiej osoby. Asertywność w jej wydaniu oznacza umiejętność stanowczego i szczerego przekazu tego, co jest dla niej ważne oraz czego potrzebowałby, aby jej potrzeby zostały zaspokojone (bez ignorowania potrzeb i sytuacji innych osób). Warto więc powtórzyć: poprzez asertywność rozumiemy wyrażanie własnych emocji i przekonań, w taki sposób, aby nie przekraczały granic drugiej osoby.

Własną asertywność można aktywnie rozwijać, korzystając z pomocy psychoterapeuty, psychologa lub różnego rodzaju szkoleń dedykowanych rozwojowi tej umiejętności, tzw. treningom asertywności. Pomocna jest także literatura w formie poradników dostępnych w księgarniach.

Według nurtu psychoterapii poznawczo-behawioralnej warto w pierwszej kolejności przyjrzeć się przyczynom, które stoją u podłoża trudności w wyrażaniu swoich potrzeb, opinii czy zdania. Są to między innymi nasze przekonania na temat siebie, innych osób, jak i samej postawy asertywnej. Powstają one w najmłodszych latach poprzez doświadczenia i przekazy płynące od ludzi z naszego najbliższego otoczenia. Ktoś z bliskich mógł głosić przekonanie „Nie myśl o sobie, bo nie będziesz miał przyjaciół!”, unieważniać potrzeby dziecka lub karać go za okazywanie emocji – wskutek czego młoda osoba uczy się, że nie warto wyrażać własnych pragnień skoro i tak nie są ważne lub następuje po nich kara. W ten sposób powstają mity na temat postawy asertywnej, które prowadzą do niewyrażania własnych potrzeb. Oto kilka najczęstszych:

W ten sposób rozpoczyna się tak zwane „błędne koło”. Jeśli mam przekonanie, że nie warto wyrażać własnych pragnień, bo i tak nie zostaną one uznane za ważne, nie wyrażam swoich potrzeb, które w ten sposób nie mają szansy być przez kogoś zauważone i uszanowane. Co za tym idzie, rzeczywiście pozostają nieuszanowane („samosprawdzająca się przepowiednia”).

Egoizm to postawa, w której kierujemy się tylko własnym dobrem i nie uwzględniając potrzeb innych osób. Z kolej postawa asertywna charakteryzuje się równorzędnością, czyli wyrażaniem własnych pragnień, dbania o własne granice, ale jednocześnie szanując i biorąc pod uwagę drugą stronę.

Jak już wcześniej wspomniano, asertywność może być błędnie kojarzona jedynie z mówieniem „nie” lub nawet agresywnym wyrażaniem złości. Rzeczywiście złość jest emocją, której funkcją jest dostarczenie informacji, że nasze granice zostały przekroczone i mobilizuje nas do obrony. Obroną może być właśnie postawa asertywna, która prowadzi do dbania o własne granice bez włączenia w to agresji.

Identyfikacja w swoim myśleniu powyższych mitów jest szansą na podważenie ich i na dążenie do zastępowania realnymi i zdrowymi postawami asertywnymi.

Asertywność to nie jest umiejętność wrodzona, tylko nabyta, więc asertywność można wytrenować. Wiedza o tym, jak mamy działać, żeby zachowywać własne granice, jednocześnie nie raniąc innych, połączona z ćwiczeniami i praktyką przyniesie owoce w postaci dbania o siebie, spokojnego wyrażania własnych myśli i uczuć oraz umiejętnego odmawiania.

Aby zrozumieć, czym są zachowania asertywne, warto sobie uświadomić, czym jest zachowanie agresywne i uległe. Gdy jesteśmy agresywni, to jesteśmy skuteczni i pewne siebie, ale nie mamy szacunku dla potrzeb innych osób. Chcemy zwrócić na siebie uwagę lub dominować nad kimś. Krzyczymy, ignorujemy, ośmieszamy, przerywamy wypowiedzi lub nie słuchamy innych osób. Często mówimy „na ciebie nigdy nie można liczyć”, „musisz mi pomóc”, „ty jak zwykle”. Gdy natomiast jesteśmy ulegli, to jesteśmy chętni do pomocy, łagodni i mili dla rozmówcy, ale czujemy, że rezygnujemy ze swoich praw, a więc tak naprawdę z siebie samego. Często działamy wbrew sobie, np. kolejny raz pożyczamy koleżance sukienkę, chociaż już niejednokrotnie oddała nam uszkodzoną lub nieupraną. Czujemy wtedy frustrację, bezsilność i poczucie winy wobec siebie i otoczenia. Ulegając, często mówimy: „niestety nie mogę, bardzo cię za to przepraszam”, „no dobrze, zrobię to”.

Kobiety często mają problem z zachowaniami uległymi. Skąd się to bierze? W dużej mierze z tego, jak nas wychowywano – miałyśmy być grzeczne, uczynne i miłe, bo takie rzekomo powinny być dziewczynki. Nasiąknięte tymi stereotypami jako osoby dorosłe jesteśmy czasem bierne, niepewne siebie i zależne od innych. Gdy jeszcze wokół słyszymy, że jesteśmy słabszą płcią, bardziej emocjonalną i mniej logiczną, to czasem jest tak, że nawet nie staramy się działać inaczej. Nie podejmujemy różnych inicjatyw, bo z góry zakładamy porażkę. Jako matki i żony uczymy się być łagodne, wyrozumiałe i cierpliwe. Często też pomagamy starszym rodzicom, wspieramy dzieci – te czynności opiekuńcze i wychowawcze są wpisane w role płci. Nawet w pracy, gdy jest jakiś konflikt, często staramy się ustąpić. Trudno jest nam sygnalizować swoje potrzeby, ponieważ uczone byłyśmy empatii i wczuwania się w problemy innych. Często też zachowania uległe są wynikiem niskiego poczucia własnej wartości, które kształtuje się już w dzieciństwie w relacji z rodzicami i innymi ważnymi dla nas osobami (np. rówieśnikami). Gdy w dzieciństwie nie dostałyśmy wystarczająco dużo wsparcia, ciepła, miłości lub akceptacji, nasze przekonania o sobie są w wielu wypadkach negatywne, myślimy np. „ja nie zasługuję na to, żeby inni mnie szanowali, nie jestem ważna, moje potrzeby są mniej istotne od innych”. Wtedy łatwiej o zachowania uległe. Na szczęście jako osoby dorosłe możemy wzmocnić poczucie własnej wartości, czerpiąc siłę z naszych osiągnięć i sukcesów lub poprzez pracę z psychologiem albo psychoterapeutą. Dzięki temu łatwiej nam będzie zachowywać się asertywnie.

Zdarza się, że musimy odmówić bliskim – np. bratu, który zaprasza nas na działkę, a my mamy w tym czasie imieniny koleżanki. Jak odmówić w sposób asertywny? Przykład: mama prosi, żebyśmy w niedzielę przyjechali do niej na obiad, a my mamy wcześniej zaplanowane rodzinne wyjście do kina. Nie przepraszamy jej, nie mówimy: „niestety nie mogę, tak mi przykro”. Przydatne zwroty to: „wolę”, „zdecydowałam”, „ustaliłam”, „chcę”, „wybieram”, „jest dla mnie ważne”. Asertywna odmowa jest stanowcza, bezpośrednia i uczciwa. Są w niej trzy elementy – słowo „nie”, określenie, czego nie zrobimy, i uzasadnienie odmowy: „nie przyjadę do ciebie na obiad, bo zaplanowałam wyjście do kina”. Ważne, abyśmy odwoływali się do swoich planów, a nie do tego, co mama mówi, czyli nie mówimy: „nie przyjadę na obiad, bo byłam u ciebie na obiedzie tydzień temu”. Nie odwołujemy się też do okoliczności zewnętrznych typu zła pogoda lub to, że to mąż namówił na kino. Jeśli chcemy iść na film, mówimy to szczerze. Pamiętajmy, że mamy prawo odmówić i nie czuć się winne, nawet jeśli mama zacznie narzekać, że za rzadko ją odwiedzamy.

Asertywność w miejscu pracy zmniejsza liczbę konfliktów, zapobiega manipulacjom ze strony innych, redukuje napięcie nerwowe i stres, ułatwia komunikację z współpracownikami, dzięki czemu poprawia się atmosfera pracy i możemy skupiać się na swoich celach zawodowych. Pamiętajmy jednak, że asertywna odmowa nie dotyczy polecenia szefa. Przykład: pracujemy w kilkunastoosobowym biurze. Od jakiegoś czasu koleżanka ciągle prosi o pomoc w drobnych rzeczach, które nie należą do naszych obowiązków. Pomagamy jej, ale coraz bardziej się o to złościmy na siebie. Taka postawa jest uległa i prowadzi do frustracji. Powinnyśmy zadbać o własne prawa, ale jednocześnie nie ranić koleżanki w sposób agresywny. Porozmawiać z nią spokojnie, ale nie przepraszać i nie czuć się winną. Możemy powiedzieć: „Nie pomogę ci dzisiaj, bo te prace nie należą do moich obowiązków. Nie proś mnie więcej o pomoc. Czuję się wykorzystywana”. Być może koleżanka zareaguje negatywnie – obrazi się lub poczuje niemiło. My nie mamy wpływu na jej zachowanie i emocje i nie powinnyśmy czuć się winne, jeśli dochodziłyśmy swoich praw w sposób asertywny.

Asertywność w tym przypadku jest niezwykle przydatna. Jest to umiejętność kulturalnego odmówienia chęci udziału w wydarzeniu, bez konieczności szukania wymówek, bez urażenia osoby zapraszającej, ale także bez pozostawienia wystarczającej niepewności w drugiej osobie, aby po godzinie zdołała nas przekonać do zrobienia czegoś, na co nie mamy najmniejszej chęci.

Może to oznaczać, że masz problemy z asertywnością.

Asertywność często wiąże się z wysoką samooceną i pewnością siebie. Pozwala chronić się przed takimi zjawiskami jak np. mobbing.

Jakie konkretne zachowania i postawy możemy nazwać asertywnymi?

Asertywność — przykłady

• umiejętność trzymania swoich emocji na wodzy

W przypadku niezrozumienia wartości asertywnych i wprowadzenia w swoje życie wartości porozumiewania się proponuję zwrócić się do profesjonalnego psychologa lub zapisać się na wykłady Rocznej Szkoły Regresingu ® Zbigniew Ulatowski. Wykłady w RSzR pozwolą odnaleźć własne aspiracje życiowe w podążaniu do przyszłości, nie raniąc przy tym siebie i innych. Życie asertywne pozwoli uzdrowić Ci życie międzyludzkie i wiele czynności emocjonalnych jakie wpływają na ciało fizyczne. Jednym słowy w zdrowym ciele zdrowy duch.